زیر پوست ترجمه‌های دانشجویی – بخش دوم

حال نوبت این است که بپرسیم آیا افراد موجود در چرخه ترجمه دانشجویی از اینکار راضی هستند؟ پاسخ به ظاهر مثبت است: مترجم در این میان پولی بدست می‌آورد، دانشجو به راحتی نمره‌ای کسب می‌کند و استاد نیز به رایگان صاحب ترجمه‌ای می‌شود. اما در واقع اینکار چندان رضایت طرفین معامله را جلب نمی‌کند، به این دلیل که: هزینه پرداختی برای ترجمه‌های دانشجویی بسیار کمتر از ترجمه‌های معمول بازار است.   مترجمان تقریباً با نصف قیمت مجبور اند ترجمه‌های دانشجویی را بپذیرد و همین دریافت اندک پول باعث می‌شود که در کار خود سهل‌انگار بوده وترجمه مناسبی ارائه نکنند (در بیشتر مراکز خدمات ترجمه، کیفیت ترجمه به طلایی، نقره‌ای و برنزی دسته بندی شده است. بیشتر ترجمه‌های دانشجویی با کیفیت برنزی ارائه می‌شوند که ارزان‌ترین و پایین‌ترین کیفیت ترجمه محسوب می‌شود). متأسفانه همین روش و رویکرد ترجمه کردن غیر اصولی و غیر متعهدانه به مرور زمان در ناخودآگاه مترجم نیز نهادینه گشته و باعث می‌شود کیفیت ترجمه‌هایش هیچ‌گاه به حد عالی و بی‌نقص خود نرسد. همین برچسب ترجمه ارزان (بخوانید تقریبا مفت) و کم کیفیت نیز پای افراد زیادی را که فاقد دانش کافی در این زمینه هستند به حوزه ترجمه باز می‌کند.

زیر پوست ترجمه‌های دانشجویی

بدین ترتیب تقریبا همه، حتی کسانی که دانش زبانی‌شان در حد متوسطه نیز نیست به عنوان مترجم جلو آمده و سنگی در تاریکی نابسامانی حوزه ترجمه پرتاب می‌کنند. کیفیت پایین و پر اشکال ترجمه نیز به طبع دانشجویانی را که پولی بابت آن پرداخت کرده‌اند راضی نمی‌کند. استادان نیز به ترجمه روان و مورد نظر خود نرسیده و با متنی رو به رو می‌شوند که در بهترین حالت به بازبینی و ویرایش بسیار نیاز دارد که از حوصله یا جیب استادان فراتر است. بدین شکل حجم اصلیترجمه‌های دانشجویی در نهایت روانه سطل زباله شده و هیچ بازدهی به همراه ندارد. این نیز یکی دیگر از معضلات اساسی ترجمه‌های دانشجویی است که هزینه و انرژی صرف شده برای آن باعث انتقال دانشی نشده و عملا به هدر می‌رود.

از طرف دیگر چون این آثار در هیچ کجا جمع‌آوری یا حتی ثبت نمی‌شوند، احتمال اینکه یک متن واحد دو یا سه بار توسط اشخاص مختلف ترجمه یا ارائه شود بسیار است. همین خلاء اطلاعاتی باعث شده که عده‌ای سودجو نیز بازار سیاهی برای ترجمه‌های دانشجویی به وجود بیاورند. با یک جستجوی ساده در اینترنت می‌توان سایت‌های مختلفی را یافت که ترجمه‌های دانشجویی آماده‌ای را برای فروش گذاشته‌اند. ناگفته پیداست که این واسطه‌ها بدون اطلاع مترجم این متون (که نام و نشانی ساده‌ای نیز بر روی اثر ترجمه خود ندارند) و حتی سفارش‌دهنده نخستین آن، مبادرت به فروش اینگونه ترجمه‌ها کرده و هیچ مبلغی از این فروش‌ها به جیب صاحبان اصلی آنها نمی‌رسد.

چنانچه عنوان شد ترجمه‌های دانشجویی از زوایای چندی چون خریدن نمره آن، هزینه پایین و کیفیت نامطلوب این نوع ترجمه‌ها، عدم داشتن کارایی و مهجور ماندن حجم اصلی آنها، کاستن دقت مترجمان در فن ترجمه و ملکه ذهن شدن عادات غلط در ترجمه کردن، ورود افراد نامترجم به حوزهترجمه و... دارای اشکالات اساسی بوده و فاقد بازدهی کارا و موثر برای جامعه است. تغییر رویکرد و نگاه به این حوزه می‌تواند قدم بسیار مثبتی در انتقال دانش و کسب اطلاعات علمی بیشتر محسوب شود. برای نیل به این مهم اقدامات و طرح‌های اصلاحی خاصی می‌توان انجام داد که در مقاله جداگانه‌ای به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد.

منبع : زیر پوست ترجمه‌های دانشجویی – بخش دوم